Çocuklarda Konuşma Gecikmesi ve Dil Gelişimi

Çocuğun sözcük dağarcığının sınırlı olması, cümleleri yaşına uygun uzunlukta kuramaması, ekleri kullanmaması ya da yanlış yerde kullanması, konuşma anlaşılırlığının düşük olması gecikmiş dil ve konuşma belirtilerindendir.

Retorya Dil, Konuşma ve Gelişim Merkezi'nden, Uzman Dil ve Konuşma Terapisti Sümeyra Öztürk gecikmiş konuşma, nedenleri ve yapılması gerekenler hakkında bilgiler verdi.

Çocuklarda gecikmiş konuşma

• Dil ve konuşma her çocukta bireysel farklılıklar doğrultusunda gelişir. Ancak, belli yaş aralığında her çocuğun bazı becerileri edinmiş olması beklenir.


• Örneğin 3 yaşındaki bir çocuk kendisini sözcüklerle yeterince ifade edemiyor ve söylemek istediklerini genelde jest ve mimikle anlatıyorsa, yaşıtları gibi 3-4 sözcükten oluşan cümleler kurmakta zorlanıyorsa, kreşte yaptıklarını ya da arkadaşıyla ne oynadığını anlatması istendiğinde anlatamıyorsa gecikmiş konuşmadan bahsedilebilir.


• Gecikmiş konuşması olan çocuğun söyledikleri genelde ebeveyni dışındaki kişiler tarafından anlaşılmaz.

Gecikmiş konuşma neden kaynaklanır?

• Zihin engeli, nörolojik hastalıklar, otizm ve yaygın gelişimsel bozukluklar, işitme engeli konuşma gecikmesinin nedenlerinin bir kısmıdır.


• Çocuğun içinde bulunduğu ortamdaki uyaran eksikliği de önemli bir nedendir.


• Bazı durumlarda ise gecikmiş konuşma erken doğum, çocuğun doğum kilosunun düşük olması, ailede gecikmiş dil ve konuşma öyküsü gibi bir nedene bağlı olarak da ortaya çıkmış olabilir.

Gecikmiş konuşma nasıl anlaşılır?

Normal gelişim gösteren çocuklar belli yaş aralıklarında o döneme ait dil ve konuşma becerilerini edinirler. Normal dil ve konuşma gelişim basamaklarını bilen ebeveyn çocuğunu gözlemleyerek yaşıtları düzeyinde olup olmadığını belirleyebilir ve doğru zamanda bir uzmandan destek alabilirler.

Dil ve konuşma gelişim basamakları nelerdir?

• 1-2 yaş aralığındaki bir çocuk iki sözcükten oluşan cümle kurabilir, kendisine söylenen nesneyi adlandırabilir ve her hafta yeni bir sözcük kullanmaya başlar.


• 2-3 yaş aralığındaki çocuk olumsuzluk eki, çoğul eki gibi bazı ekleri kullanabilir, üç sözcüğü bir araya getirerek cümle kurabilir ve söyledikleri çevresindekiler tarafından anlaşılır.


• 3-4 yaş aralığındaki bir çocuk ortalama 800-1500 sözcüğü iletişimde kullanabilir, 4-5 sözcükten oluşan cümleler kurar ve basit öyküler anlatabilir.


• 4-5 yaş aralığındaki çocuk karmaşık cümleler kurabilir, okul ve arkadaşlarıyla ilgili deneyimlerini anlatabilir.

Dil ve konuşma gecikmesinde profesyonel yardım

• Çoğu aile çocuklarının zamanla kendiliğinden konuşmaya başlayıp, yaşıtlarını yakalayacağı düşüncesiyle profesyonel destek almayı erteliyorlar.


• Kendisini ifade etmek isteyip, edemeyen çocuk ise bu süreçte davranış problemleri sergileyerek daha hırçın ve agresif olabiliyor. Ayrıca çocukta özgüven sorunları, içe kapanıklık ve kendini soyutlama görülebiliyor.


• Okul dönemine sarkan dil ve konuşma bozuklukları ise çocuğun akademik olarak yaşıtlarının gerisinde kalmasına ve okuma-yazma öğrenmede güçlük çekmesine neden oluyor.


• Bu sebeple; çocuğun dil ve konuşma gelişiminde bir sorundan şüphelenildiğinde değerlendirme yapılması için uzman bir dil ve konuşma terapistine başvurulmalıdır.


• Değerlendirmede gecikmiş konuşmanın nedenleri araştırılır ve sonuçta da terapiye başlamanın gerekli olup olmadığına karar verilir.


• Ayrıca, anne babaya çocukla doğru iletişim kurmaları öğretilir ve böylece aile evde çocuğun dil gelişimini destekleyebilir.


• Unutulmamalıdır ki gecikmiş konuşmada erken tanı ve müdahale son derece önemlidir.

Kaynak: http://www.anneysen.com/0-3-yas/gelisim-davranislar/cocuklarda-gecikmis-dil-ve-konusma-2697.aspx